Flexibiliteit van oproepkrachten verleden tijd?
Per 1 januari 2020 is de Wet arbeidsmarkt in balans, ook wel de WAB, in werking getreden. Na de inwerkingtreding van de Wet werk en zekerheid per 1 juli 2015 is gebleken dat werkgevers terughoudend zijn met het geven van vaste contracten aan hun werknemers, omdat dit voor werkgevers duur zou zijn en te veel risico’s met zich mee zou brengen, met name gelet op het ontslagrecht. De kloof tussen vaste krachten en flexibele krachten is daarmee te groot geworden. Het doel van de nieuwe wet is dan ook om een betere balans te vinden tussen flex en vast.
Oproepovereenkomst
De oproepovereenkomst is iedere overeenkomst waarbij geen vast aantal uren wordt afgesproken. Een oproepovereenkomst is dan ook dé overeenkomst voor het creëren van flexibiliteit. Bij een oproepovereenkomst moet worden gedacht aan bijvoorbeeld een 0-uren contract of min-/max contract. Om de kloof tussen flexibel en vast te verkleinen, is de regeling met betrekking tot de oproepcontracten sterk uitgebreid. Is het oproepcontract daarmee nog wel zo flexibel?
Minimumaanspraak
De wet geeft een werknemer in twee gevallen recht op loon voor de duur van drie uur, ongeacht of hij deze drie uur heeft gewerkt. In het eerste geval gaat het om de situatie waarbij een arbeidsomvang van minder dan vijftien uur is afgesproken en de tijdstippen waarop gewerkt moet worden niet zijn vastgelegd. In de tweede situatie gaat het om oproepovereenkomsten, die voldoen aan de wettelijke definitie uit artikel 7:628a lid 9 BW. Kort gezegd is daarvan aldus sprake wanneer geen vast aantal uren per week, maand of per jaar wordt afgesproken.
De minimumaanspraak van drie uur geldt voor een aaneengesloten periode. Wordt in een situatie als hier aan de orde één uur werk verricht, dan heeft de werknemer recht op loondoorbetaling van drie uren. Indien de periode wordt onderbroken en deze onderbreking niet als een reguliere onderbreking (bijvoorbeeld pauze) geldt, dan kan een nieuwe periode ingaan, waardoor er wederom een recht op de minimumaanspraak ontstaat. Zo kan bijvoorbeeld het verrichten van één uur werk in de ochtend en één uur werk in de middag ervoor zorgen dat een werknemer recht heeft op zes uren loonbetaling.
Minimale oproeptermijn
Sinds de nieuwe wet geldt er een minimale oproeptermijn van vier dagen. Van deze wettelijke regeling kan enkel bij cao worden afgeweken. Een werkgever moet zijn oproepkracht minimaal vier dagen van tevoren oproepen. Doet de werkgever dit niet, dan is oproepkracht niet verplicht om gehoor te geven aan de oproep. Indien de werkgever de oproep binnen de termijn van vier dagen wijzigt, dient de werkgever de uren van de initiële oproep alsook die van de gewijzigde oproep te betalen. Ook wanneer de oproep binnen de termijn van vier dagen wordt geannuleerd, geldt dat de werkgever deze oproep dient te betalen. Wanneer een werkgever zonder goede reden niet meer tot oproeping van de werknemer overgaat, kan dit in strijd zijn met het beginsel goed werkgeverschap, waardoor ook loon verschuldigd kan zijn.
Aanbieden vaste arbeidsomvang
Iedere oproepkracht heeft na twaalf maanden het recht om geen oproepkracht meer te zijn, en dus een vaste arbeidsomvang te bedingen. Na twaalf maanden moet de werkgever ten minste het gemiddelde aantal uren van de afgelopen twaalf maanden aanbieden als vaste arbeidsomvang. Wanneer een werkgever dit nalaat, ontstaat van rechtswege een loonvordering, onder de voorwaarde dat de werknemer akkoord gaat met deze vaste arbeidsomvang. Het aanbod dient door de werkgever ieder jaar opnieuw te worden gedaan.
Van flexibel naar vast
Door de inwerkingtreding van de Wet arbeidsmarkt in balans, is de flexibiliteit van het inzetten van oproepkrachten behoorlijk afgenomen. Op basis van de nieuwe wet heeft een oproepkracht meer rechten en ontstaat er sneller een loonbetalingsverplichting of een vaste omvang. De wetgever heeft daarmee dan ook proberen te bewerkstelligen dat er een betere balans ontstaat tussen flexibele krachten en vaste krachten.
Voor de werkgever
Wilt u weten hoe u in uw specifieke geval het beste kunt omgaan met de contracten van uw werknemers? Wij staan voor u klaar, kijken met u mee en indien gewenst stellen wij de contracten voor uw werknemers op, zodat het risico op loonvorderingen en extra kosten wordt geminimaliseerd. Neem via onze website, e-mail of telefoon contact op met onze arbeidsrechtsspecialisten.
Voor de werknemer
Bent u oproepkracht en neemt uw werkgever de nieuwe regels niet in acht? Neem via onze website, e-mail of telefoon contact op met onze arbeidsrechtsspecialisten, zodat zij met u naar de mogelijkheden kunnen kijken.
Onze arbeidsrechtsspecialisten
mr. P.A. (Petra) van Enckevort
mr. S (Sien) Smeets
