Wat doet een vertrouwenspersoon?
Werknemers die in de arbeidssituatie worden geconfronteerd met ongewenste omgangsvormen. In 2018 kreeg zo´n 16% (ruim 1,2 miljoen) van de werknemers hiermee te maken. Bij ongewenste omgangsvormen kun je denken aan direct en indirect onderscheid, intimidatie, seksuele intimidatie, agressie en geweld of pesten. In deze situaties zou een werknemer zich tot een vertrouwenspersoon moeten kunnen wenden. In oktober 2020 is er een Kamerstuk ingediend om over te gaan tot wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet in verband met het verplicht stellen van een vertrouwenspersoon.
Ongewenste omgangsvormen doen zich op elke werkvloer voor en hebben grote invloed op de werksfeer in een bedrijf en de gemoedstoestand en gezondheid van werknemers. Voor werknemers is het vaak onduidelijk bij wie ze melding kunnen maken van hun verhaal en wie ze hiervoor in vertrouwen kunnen nemen. Het aanstellen van een (extern) vertrouwenspersoon is een doeltreffende en laagdrempelige voorziening voor werknemers om hun klachten te bespreken. Een vertrouwenspersoon biedt een luisterend oor en kan gericht met je meedenken naar oplossingen.
De wetgever heeft bepaald dat een werkgever verplicht is om aan de medewerkers een veilige werkomgeving te bieden. Daaronder valt ook dat hij moet zorgen dat ongewenste omgangsvormen worden voorkomen of beperkt. Naast deze wettelijke verplichting heeft de werkgever economisch belang bij het voorkomen van ongewenst gedrag, namelijk het voorkomen van ziekteverzuim.
Verplicht stellen vertrouwenspersoon
In veel organisaties is een vertrouwenspersoon nog geen vanzelfsprekendheid. Kamerlid Renkema kwam ook tot deze conclusie en heeft een wetsvoorstel ingediend die tot een wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet moet leiden in verband met het verplicht stellen van een vertrouwenspersoon. Het doel van deze wet is dat iedere werknemer een wettelijk recht krijgt op toegang tot een vertrouwenspersoon. Ook voor kleinere organisaties moet dit mogelijk zijn, zij kunnen indien gewenst een extern vertrouwenspersoon inhuren. Dit wetsvoorstel helpt niet alleen de werknemers, maar draagt er ook aan bij dat de positie van de vertrouwenspersoon op de werkvloer wordt verstevigd.
Taken vertrouwenspersoon
Een vertrouwenspersoon kan op basis van meldingen signaleren wat de cultuur is binnen een organisatie en op basis van deze analyse de directie informeren en adviseren. Zo werkt de vertrouwenspersoon als een tussenstap tussen werkgever en werknemer, waarbij de onafhankelijke positie van de vertrouwenspersoon kan zorgen voor een betere vertrouwensband. Werknemers van een organisatie die grensoverschrijdend gedrag ervaren, kunnen een (extern) vertrouwenspersoon op vertrouwelijke basis benaderen voor een luisterend oor, advies en bijstand. De primaire rol van een vertrouwenspersoon ligt in de opvang en begeleiding van medewerkers die ongewenst gedrag (hebben) ervaren. Ook denkt zij mee over de oplossing van het ervaren ongewenst gedrag.
Een vertrouwenspersoon heeft drie hoofdtaken:
- Opvangen, begeleiden en informeren van de medewerker;
- Voorlichten, informeren en inspireren van de organisatie;
- Adviseren van bestuur en management.
Inzetbaarheid extern vertrouwenspersoon
Ook al is het wetsvoorstel nog niet aangenomen en is een vertrouwenspersoon nog niet verplicht gesteld, het is wel raadzaam om binnen een organisatie een vertrouwenspersoon aan te stellen of een extern vertrouwenspersoon te benaderen. Medewerkers voelen zich soms veiliger bij een extern vertrouwenspersonen, omdat zij onafhankelijk zijn en derhalve geen functie hebben binnen het bedrijf/organisatie.
Vanuit Het Wetshuys zijn Sien Smeets en Petra van Enckevort inzetbaar als extern vertrouwenspersoon. Ook mede gezien hun ervaring als mediator begrijpen zij het als geen ander hoe belangrijk het is om je verhaal te kunnen doen in een veilige omgeving. Daarnaast hebben zij als advocaat de juridische expertise om precies te weten welke rechten je als werknemer hebt. Onze externe vertrouwenspersonen worden aangesteld als de organisatie klein is of als meer neutraliteit van buiten de organisatie wordt nagestreefd.
Contact
Wanneer u voor uw organisatie op zoek bent naar een externe vertrouwenspersoon, kunt u vrijblijvend contact opnemen met mr. Sien Smeets of mr. Petra van Enckevort van Het Wetshuys.