Samenwonen en erfrecht

Verliefd en dan…….?
U bent verliefd en u besluit dat het tijd is voor de volgende stap in uw relatie: samenwonen. Om de zaken zo goed mogelijk te regelen besluit u een samenlevingscontact met elkaar aan te gaan. Waar u waarschijnlijk niet bij stil staat is het moment waarop een van u beiden onverhoopt komt te overlijden. Hoe zijn de dingen dan geregeld en erft u wel van elkaar?

Geen automatisch erfrecht bij samenwonen

Samenwonenden erven niet automatisch van elkaar, zelfs niet wanneer zij een samenlevingscontract hebben opgesteld en / of er kinderen zijn. Ingeval er geen kinderen uit de relatie zijn geboren gaat de erfenis dan naar de ouders, broers en zussen van de overledene. In het samenlevingscontract kunnen geen algehele afspraken over een erfenis worden opgenomen. Wanneer er wel kinderen zijn geboren uit de relatie, gaat de erfenis van de overleden partner naar de kinderen. De achterblijvende ouder voert dan in de regel het bewind over de nalatenschap. Dit betekent dat hij of zij het beheer voert over de erfenis, maar niet dat hij of zij erft. Dit kan dan tot gevolg hebben dat bijvoorbeeld de helft van de gezamenlijke woning van de achterblijvende partner is en de andere helft van de kinderen. Geen probleem, zal misschien gedacht worden. De achterblijvende ouder voert toch het bewind en beheert het vermogen. Niets is minder waard. Dit kan een groot probleem vormen. Ten eerste omdat de achterblijvende ouder de woning niet zomaar kan verkopen. Ten tweede moeten kinderen veel meer erfbelasting betalen als een partner.

Daarbij krijgen wij binnen ons kantoor steeds vaker te maken met ouders die kinderen hebben uit meerdere relaties. Zo kan het gebeuren dat zonder testament de kinderen van de overleden partner erven, maar dat die kinderen of een van die kinderen een andere vader of moeder heeft. De achterblijvende partner voert dan dus niet het bewind over de nalatenschap van het kind uit de eerdere relatie. Dit heeft dan tot gevolg dat de vader of moeder van het stiefkind als bewindvoerder gaat optreden. Indirect betekent dit dat u met de ex-partner van uw overleden partner te maken krijgt. Het zal voor zich spreken dat dit voor de nodige problemen kan zorgen. Die ex-partner heeft vaak hele andere belangen dan dat de achterblijvende partner heeft. Zij wil bijvoorbeeld vaak in de gezamenlijke woning blijven, terwijl de ouder van uw stiefkind de erfenis wilt opeisen. Dit kan betekenen dat de woning verkocht moet worden. Zaak dus om alles goed te regelen!

Samenlevingscontract

In een samenlevingscontract kun u echter wel regelen dat gemeenschappelijke bezittingen na het overlijden van de ene partner in eigendom aan de andere partner toekomen. Voormelde moet niet verward worden met erven. Er is hier namelijk géén sprake van een erfenis maar een verblijvingsbeding in een contract. Om daadwerkelijk te erven moet u dus nog een testament laten maken door de notaris. Als dit testament er niet is dan erven – ondanks het verblijvingsbeding in de samenlevingsovereenkomst – de kinderen of ouders en broers en zussen. U moet dan de waarde van hetgeen u door het verblijvingsbeding heeft ontvangen (de helft van de gemeenschappelijke goederen) aan de erfgenamen vergoeden. Ik concludeer dan ook dat ook wanneer er sprake is van een notarieel samenlevingscontract er enorme problemen kunnen ontstaan wanneer er geen testament is.

Door de aanwezigheid van een notarieel samenlevingscontract geniet u op het gebied van erfrecht wel een ander voordeel: u komt namelijk in aanmerking voor een gunstiger belastingtarief. Hetzelfde tarief als bij gehuwden is namelijk van toepassing.

Testament

Wilt u alle zaken regelen na uw overlijden of wilt u uw partner aanwijzen als enige erfgenaam? Dan dient u bij de notaris een testament te laten opstellen. Op deze manier kunt u de verdeling van uw volledige nalatenschap regelen. U hoeft dan geen rekening te houden met de beperkingen ten aanzien van gemeenschappelijke al dan niet gemeenschappelijke goederen.

Huwelijk of geregistreerd partnerschap en erfrecht

Het voorgaande geldt alleen wanneer u samenwoont zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap. Wanneer u getrouwd bent of wanneer u een geregistreerd partnerschap bent aangegaan wordt u vanzelf elkaars erfgenaam. Als uw partner kinderen heeft, bent u dit samen met de kinderen. Mocht uw partner iets overkomen en overlijden dan wordt u beschermd als langstlevende ouder. Dit betekent dat de kinderen in de regel hun erfdeel pas kunnen opeisen als u overleden bent.

Contact

Onze advocaten krijgen veel te maken met de afwikkeling van erfenissen van ongehuwde samenwoners of ouders in samengestelde gezinnen. Dit kan soms ingewikkelde problematiek opleveren. Ook gaan er niet de onderschatte emoties gepaard met problemen met deze erfenissen. Onze erfrechtspecialisten mr. Sien Smeets en Juulke Schobbers-Deinum houden altijd oog voor deze emoties en richten zich op een snelle en goede oplossing. Sien is zowel gespecialiseerd erfrechtadvocate als MfN-mediator in het erfrecht. Ook treedt zij regelmatig op als vereffenaar of executeur. Zij wordt hierin ondersteund door de in het erfrecht gespecialiseerde advocaten mr. Janine Engels en mr. Marly van Rooij. Als u naar aanleiding van dit artikel vragen heeft, schroom dan niet om contact op te nemen met mr. Sien Smeets via de nummers 077 – 356 11 00 (Venlo), 0478-588 277 (Venray), 0485-748 022 (Boxmeer) of 046-2060486 (Sittard) of via e-mail: advocaten@hetwetshuys.nl.