De rechtsbijstandsverzekering en de vrije advocaatkeuze

Anneloes de Graaf-Ardts | 25 juni 20

Met de recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie van 14 mei 2020 wordt het recht op de vrije advocaatkeuze aanzienlijk verruimd. Het Europese Hof van Justitie heeft uitgemaakt dat een verzekerde van een rechtsbijstandverzekering ook op kosten van de verzekeraar een advocaat kan inschakelen. Dit kan nog voordat de procedure begonnen is. Ook kan dit in de fase daarna, als het gaat om een nasleep van een rechtszaak.

Wat is er veranderd?

Veel Nederlanders hebben een rechtsbijstandverzekering. U verzekert u dan voor hulp en advies bij (bepaalde) juridische problemen. Als u juridische hulp nodig heeft, kunt u een beroep doen op uw rechtsbijstandverzekering. In eerste instantie wordt u (in de voorfase) geholpen door de juristen in dienst van de betreffende rechtsbijstandsverzekeraar. Pas als het niet anders kan, bijvoorbeeld doordat er geprocedeerd móet worden of wanneer zij onvoldoende specialistische kennis in huis hebben, stemmen zij ermee in de kosten van de door de verzekerde gekozen advocaat te dekken. Dit is dus meestal pas als een procedure, met verplichte rechtsbijstand door een advocaat, onvermijdelijk is.

Met de uitspraak van het Hof van 14 mei 2020 lijkt het recht op de vrije advocaatkeuze aanzienlijk te zijn verruimd. Het Hof van Justitie heeft nu bepaald dat een verzekerde het recht op een vrije advocaatkeuze heeft voor het buitengerechtelijke traject, dus ook voor de fase voorafgaande aan een (eventuele) juridische procedure. Een rechtsbijstandsverzekerde heeft ook een vrije advocaatkeuze bij een bemiddeling en bij buitengerechtelijke onderhandelingen.

Vrije advocaatkeuze

Meer concreet betekent dit dat u ook een vrije keuze heeft voor een advocaat, wanneer er nog geen sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure en bemiddeling, dan wel buitengerechtelijke onderhandelingen vereist zijn.

Indien u een rechtsbijstandverzekering heeft is het dus belangrijk dat u de polisvoorwaarden goed nakijkt. Als zich een geschil voordoet, maar ook wanneer er sprake is van een keuze voor (scheidings)mediation, kunt u kiezen voor een eigen advocaat die op basis van de polisvoorwaarden door de verzekeraar dient te worden vergoed voor werkzaamheden in de voorbereidende fase en in de eventuele procedure.

Het Verbond van de Verzekeraars is het niet eens met de beslissing van het Europese Hof. Zij stellen zich op het standpunt dat de uitspraak niet van toepassing is op Nederlandse rechtsbijstandsverzekeraars. Of deze redenering opgaat is nog maar zeer de vraag. Wij verwachten dat er op korte termijn meer duidelijkheid komt over het recht op de vrije advocaatkeuze bij rechtsbijstandsverzekeraars in Nederland. Wij zullen u hierover op de hoogte blijven houden.