De veiligheid van kinderen staat voorop. Daarover is iedereen het eens. Om die veiligheid zoveel mogelijk te borgen heeft de overheid verschillende instanties in het leven geroepen, waaronder Veilig Thuis. Wanneer er een vermoeden van een onveilige situatie is, kunnen ouders te maken krijgen met Veilig Thuis. Vooropgesteld moet worden dat dit veel impact heeft.

Wij krijgen regelmatig te maken met ouders die vragen hebben over de bemoeienissen van Veilig Thuis. Die vragen gaan bijvoorbeeld over de privacy. Onlangs deed het Hof Den Bosch hierover een interessante uitspraak. In de betreffende zaak ging het om een vader van een zoon. De verloskundige die bij de bevalling aanwezig was, had een zorgmelding gedaan bij Veilig Thuis. Daaropvolgend is het gezin een aantal maanden begeleid door verschillende instanties. Daarna zijn geen meldingen meer gedaan. Vader doet vervolgens vier jaar later een verzoek bij Veilig Thuis tot het wissen van zijn gegevens. Veilig Thuis wijst dit af. Vader stapt naar de rechter. Hij doet een beroep op zijn privacy.

Persoonsgegevens verwerken?

Het Hof staat voor de vraag of Veilig Thuis de gegevens rechtmatig heeft verwerkt. Het hof sluit aan bij de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en de daaraan voorafgaand geldende Wet Bescherming Persoonsgegevens 2000. Hierin wordt bepaald of de verwerking rechtmatig is, indien de verwerking noodzakelijk is om te voldoen aan een wettelijke verplichting die op Veilig Thuis rust.

De taken en bevoegdheden van Veilig Thuis en haar wettelijke plicht tot verwerking van gegevens zijn vastgelegd in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015. Hieruit blijkt dat Veilig Thuis fungeert als meldpunt voor gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling. Uit die wet blijkt ook dat Veilig Thuis bevoegd is om zonder toestemming persoonsgegevens te verwerken voor de goede vervulling van die taak.

Kindermishandeling

De volgende vraag die beantwoord moet worden is of de gegevens die Veilig Thuis over vader heeft genoteerd als ‘gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling’ kunnen worden aangemerkt. Naar de mening van vader vallen de in het dossier genoemde zorgen onder het verrichten van dagelijkse verzorgingstaken, terwijl de moeder bedrust moest houden, hier zeker niet onder. Veilig Thuis weerspreekt dit. Het Hof is van oordeel dat er vermoedens aan de orde waren die als ‘gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling’ worden aangemerkt.

Zoals door de wetgever beoogt dienen de termen ‘huiselijk geweld’ en ‘kindermishandeling’ ruim te worden uitgelegd. Bewust handelen is niet vereist. Vaak is er sprake van onmacht of onkunde en ook niet handelen (zoals verwaarlozing) vallen onder de termen huiselijk geweld en kindermishandeling.

Wissen gegevens?

De vervolgvraag is of er reden is de gegevens te wissen. Het Hof geeft aan dat de Wmo over de opslag van gegevens en eventuele wissing een bijzondere eigen regeling kent. Deze regeling bepaalt of Veilig Thuis een bewaarplicht heeft over de persoonsgegevens. Hieruit blijkt dat Veilig Thuis verplicht is de persoonsgegevens die zij onder zich heeft gedurende minimaal twintig jaar te bewaren. De wet bepaalt ook dat Veilig Thuis persoonsgegevens moet vernietigen binnen 3 maanden na een verzoek. Dat is echter anders indien aannemelijk is dat het bewaren van de persoonsgegevens van aanmerkelijk belang is voor het kind of andere betrokkene. In dit geval oordeelde het hof dat de minderjarige zoon er belang bij heeft dat het dossier beschikbaar blijft. Het maakt daarbij niet uit of op het moment dat vader om wissing verzoekt, geen zorgen omtrent de veiligheid van het kind of diens gezin zouden bestaan.

Privacy

Vader doet een beroep op privacy in ket kader van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Hierin staat dat ieder recht heeft op een privéleven. Geen inmenging in dit privéleven is toegestaan, behalve als de wet dit wel toestaat. Die inmenging moet noodzakelijk zijn voor de gezondheid, de goede zeden of de bescherming van rechten en vrijheden van anderen. Het hof oordeelt dat de Wet Maatschappelijke Ondersteuning een dergelijke wet is. Er moet wel een belangenafweging plaatsvinden. Het hof vindt dat de Nederlandse wet ook hieraan voldoet. Het belang van Veilig Thuis valt niet los te zien van het belang van de doelgroep die zij moet beschermen: jeugdigen en anderen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld of kindermishandeling in brede zin.

Conclusie

De gegevens van vader hoeven niet gewist te worden. Vanuit de toekomstige belangen van het kind en moeder is dat te begrijpen. De angst van vader is echter ook te begrijpen. Hij vreest dat zijn kind het dossier ooit leest of dat wanneer een derde een melding maakt, hij extra onder het vergrootglas komt te liggen. Uiteindelijk zal zijn vrees te maken hebben met de angst zijn kind kwijt te raken. Dat wil natuurlijk geen enkele ouder. Het hof en Veilig Thuis geven in de uitspraak wel tips aan vader. Hij kan zijn eigen visie over hetgeen gemeld is aan het dossier laten toevoegen, zodat er in ieder geval een meer evenwichtig beeld kan ontstaan.

Al met al een uitspraak die te begrijpen is. Echter, ik vind het wel van belang op te merken dat hulpverleners en rechters ook altijd moeten blijven nadenken over de werkelijke angsten en behoeften van de ouders om wie het gaat. De band tussen ouders en kinderen is uniek. De angst dat deze band aangetast wordt, grijpt dermate in het leven van ouders en kinderen, dat hier zeer zorgvuldig mee omgegaan dient te worden. Tenslotte grijpt hulpverlening direct in in het privéleven van ouders en kinderen.

Heeft u vragen naar aanleiding van deze blog, neem dan vrijblijvend contact op via advocaten@hetwetshuys.nl of 077 356 11 00.